Endokrinoloji
Endokrinoloji Nedir?
Endokrinoloji, iç salgılı bezler, ait rahatsızlıklar ve bunların tedavisinden bahseden tıp dalıdır. İç salgılı bezler hormon dediğimiz salgılarını kana dökerek organizmanın değişik fonksiyonlarını çeşitli şekillerde ayarlamakla görevli organlardır.
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları
Endokrinoloji, endo – iç, krino – salgı, loji- bilim anlamına gelen etimolojik bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, vücudumuzdaki iç salgı bezleri ile birlikte birçok mekanizmayı da kontrol altına almaktadırlar. Metabolizma hastalıkları şeker hastalıkları, guatr hastalığı, hipertiroidi (troid bezinin fazla çalışması), hipetroidi yani tiroid bezinin az çalışması gibi hastalıkları kapsamaktadır. Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları, temelde bu başlıklar altında değerlendirilmektedir.
Endokri İlgi Alanına Giren İç Salgı Bezi Hastalıkları
- Hipofiz iç salgı bezi hastalıkları
- Endokrin pankreas hormonal hastalıklar
- İnsülin hormonu hastalıkları
- Overler
- Testis hormonal hastalıklar
Endokrinoloji Uğraş Alanları
Endokrinoloji, vücudumuzda salgılanmış olan metabolizma kökenli hastalıklarının tanısı ve tedavisinin konusu kapsamındadır. İç salgı bezleri (endokrinoloji) dendiğinde hipotalamus, tiroid bezi, adrenal denilen böbrek üstü bezleri, yumurtalık denen overler, testis bezleri anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra endokrinolojide şeker hastalığı, osteoporoz yani kemik erimesi, obezite denilen şişmanlık, ürik asitin yüksekliği gibi hastalıkların tedavisiyle uğraşmaktadır. Endokrinoloji – metabolizma hastalıkları bölümünde akromegali, obezite, polikistik over sendromu, hirsütizm, menopoz, hipoglisemi, gutr, jinekomati, şeker hastalıkları gibi hastalıkların tedavisi uygulanmaktadır.
Akromegali (Büyüme hormonunun fazlalığı)
Hipofiz bezinin ön lobundaki büyüme hormonunun aşırı miktarda salgılanmasıdır. Diğer bir adı ile el, yüz ve ayak büyümesidir. Bu durum eğer büyüme çağında olan bireyde meydana gelirse ‘Jigantizm’ adı verilen aşırı şekilde iskelet büyümesi adını almaktadır. Akromegalinin nedeni, genel olarak hipofiz bezindeki tümörden meydana gelmektedir. Bu durum, her iki cinste te görülebildiği gibi genelde 20 ile 40’lı yaşlarda da görülebilmektedir.
Hirsütizm ( Tüylenme )
Kadınlarda meydana gelen erkeksi siyah kıl oluşumudur. Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları kapsamında değerlendirilen hirsütizmde, aşırı tüylenmenin sebebi genellikle erkeklerdeki testesteron hormonlarının fazla üretilmesinden dolayı meydana gelmektedir. Genellikle siyah kıllar çene, karın, göğüs gibi yerlerde meydana gelmektedir. Hirsutimz, üreme çağında olan kadınların %8‘inde görülebilmektedir.
Jinekomasti (Erkekte meme büyümesi )
Yunanca kadınsı ve mastos (meme) kelimelerinin birleşiminden meydana gelmektedir. İyi huylu meme büyümesi tabiri ile nitelendirilen Jinekomastinin, yapılan çalışmalar neticesinde ergenlik dönemindeki erkeklerde görülme sıklığı yaklaşık %34,6’dır. Jinekomasti, bebeklik ve yaşlılık dönemlerinde görülebilirken en sık ergenlik dönemlerinde görülebilmektedir.
Guatr
Guatr, tiroid bezinin boyunda adem elması denilen bölgenin altında kelebek şeklinde olan bir bezdir. Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları kapsamındaki guatr, tiroid bezinin normalin üstünde büyümesi sonucu meydana gelebilmekte ve ağrıya neden olmamaktadır. Yalnız tiroid bezinin fazla büyümesi sonucu kişide öksürük ve yutkunma meydana gelebilmektedir. Guatr hastalığı, kişi diyetindeki iyot eksikliğine bağlı olarak gelişmekle birlikte ülke nüfusunun %30’u guatr hastasıdır.
Menopoz
Menopoz sözcükleri Yunanca mens- ay ve pause- durmak kelimelerinden türetilmiştir. Menopoz yaşının dünya genelindeki yaş ortalamasının 45-55 yaşları arasında olması ile birlikte Türkiye’deki yaş ortalaması 46-48 yaşları arasındadır. Menopoz döneminde olan kadınların overlerinde (yumurtalıklarında), folikül miktarı azalmakta ve östrojen üretimleri kesilmektedir. Bu nedenle adet döngüleri kalıcı olarak kesilmektedir.